فهرست مطالب :
تعریف اشعه مادون قرمز
نورهای مادون قرمز در کدام طیف قرار میگیرند؟
انواع اشعه مادون قرمز
اشعه های مادون قرمز به چند گروه تقسیم می شوند؟
اشعه‌های مادون قرمز به سه گروه تقسیم می‌شوند. این گروه‌ها عبارتند از :
- ۱. مادون قرمز نزدیک (NIR) : این گروه شامل امواجی با طول موج بین ۷۸۰ نانومتر تا ۱ میکرومتر است. این اشعه‌ها در کاربردهای مختلفی مانند دستگاه‌های درمانی و تحقیقاتی ، ارتباطات بی‌سیم و دستگاه‌های تصویربرداری استفاده می‌شوند.
- ۲. مادون قرمز میانه (MIR) : این گروه شامل امواجی با طول موج بین ۱ میکرومتر تا ۵ میکرومتر است. این اشعه‌ها در کاربردهایی مانند تصویربرداری حرارتی ، تشخیص بیماری‌ها و کنترل ابزارها و دستگاه‌ها استفاده می‌شوند.
- ۳. مادون قرمز دور (FIR) : این گروه شامل امواجی با طول موج بین ۵ میکرومتر تا ۱ میلیمتر است. این اشعه‌ها در کاربردهایی مانند تصویربرداری حرارتی پیشرفته ، اندازه‌گیری دما و تشخیص حرکت استفاده می‌شوند.
تاثیرات درمانی اشعه مادون قرمز
نورهای مادون قرمز چگونه به درمان کمک می کنند؟
نورهای مادون قرمز درمانی با استفاده از اشعه‌های مادون قرمز برای بهبود برخی از مشکلات جسمی استفاده میشود. این نورها به بافت‌ها و سلول‌ها درون بدن تاثیر می‌گذارند و عوارض مثبتی بر روی سلول ها و سیستم‌های بیولوژیکی دارند.
به طور کلی ، نورهای مادون قرمز در درمان به اشکال زیر تاثیر دارند :
- بهبود گردش خون :
این نورها می‌توانند به بهبود جریان خون در مواردی مانند زخم‌های مزمن، آرتروز، التهابات و تروما کمک کنند. آنها به عنوان محرکی برای گشودگی عروق کار می‌کنند و منجر به افزایش آب و مواد غذایی در ناحیه درمانی می‌شوند. - کاهش التهاب و درد :
نورهای مادون قرمز می‌توانند به کاهش التهاب و درد در برخی از مشکلات مرتبط با عضلات و مفاصل کمک کنند. آنها اثر ضد التهابی دارند و منجر به کاهش درد و بهبود عملکرد جسمی می‌شوند. - تسریع فرآیند بهبودی :
استفاده از نورهای مادون قرمز می‌تواند فرآیند بهبودی بعد از زخم‌ها، جراحی‌ها و آسیب‌های جسمی را تسریع کند. این نورها به سلول‌ها انرژی می‌دهند و فعالیت سلولی را افزایش می‌دهند که بهبودی سریعتر را ممکن می‌سازد. - استراحت و تسکین :
نورهای مادون قرمز می‌توانند تاثیر آرامش بخشی داشته باشند و برای کاهش استرس و اضطراب مفید باشند. آنها می‌توانند سیستم عصبی را تحریک کرده و احساس آرامش و راحتی را فراهم کنند.
انواع نورهای مادون قرمز چگونه به درمان کمک می کنند؟
- اشعه های مرئی توسط مولدهایی که جریان برق از داخل فیلامان کربن و تنگستن عبور میکند تولید می شود. عمق نفوذ آن تا درم است و باعث گردش خون می شود.
- اشعه های نامرئی از طریق گرم شدن یک المان یا سیم پیچ و انتشار آن توسط سطح فلزی تولید میشود.عمق نفوذ اشعه نامرئی ۲میلی متر است و بیشتر اثر تسکین و کاهش درد دارد.
لامپ های مادون قرمز یکی از دستگاه های موثر در فیزیوتراپی در متد ترموتراپی می باشد که اثر گرمای خشک دارد.
تعریف اشعه ماوراء بنفش
اشعه ماوراء بنفش در کدام طیف قرار میگیرند؟
اشعه ماوراء بنفش (UV) در طیف الکترومغناطیسی بین نور قابل رؤیت و اشعه X قرار میگیرند. این طیف شامل امواجی با طول موج کوتاهتر از نور قابل رؤیت است و به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند :
- ماوراء بنفش نزدیک (UV-A) : این گروه شامل امواجی با طول موج بین ۳۱۵ نانومتر تا ۴۰۰ نانومتر است. اشعه UV-A کمترین شدت انرژی را در میان اشعه‌های ماوراء بنفش دارند و در تأثیرات طولانی مدت آفتاب بر پوست و چشم انسان نقش دارند.
- ماوراء بنفش مرئی (UV-B) : این گروه شامل امواجی با طول موج بین ۲۸۰ نانومتر تا ۳۱۵ نانومتر است. اشعه UV-B با انرژی بیشتری نسبت به UV-A دارند و در برخی از اثرات آفتابی بر پوست، مانند سوختگی و ایجاد بروز جوش‌ها نقش دارند.
- ماوراء بنفش کوتاه (UV-C) : این گروه شامل امواجی با طول موج کوتاهتر از ۲۸۰ نانومتر است. این اشعه‌ها دارای بیشترین انرژی در بین اشعه‌های UV هستند و معمولاً توسط جو زمین جذب می‌شوند و به سطح زمین نمی‌رسند.
مهم است توجه داشته باشید که اشعه ماوراء بنفش (UV) در سطح بالایی از تابش مضر برای انسان است و ممکن است باعث آسیب پوست و چشم شود. بنابراین ، استفاده از محافظت‌های مناسب مانند استفاده از کرم ضدآفتاب و عینک آفتابی محافظ ضروری است.
تاثیرات درمانی امواج ماوراء بنفش
فواید و اثرات درمانی نورهای ماوراء بنفش چگونه است؟
نورهای ماوراء بنفش (UV) در برخی موارد می‌توانند فواید درمانی داشته باشند. این فواید و اثرات درمانی به تابش مداوم و با مقادیر مناسب و تحت نظارت پزشک یا فیزیوتراپیست بستگی دارند. در ادامه ، برخی از فواید و اثرات درمانی مهم نورهای UV را برای شما توضیح می‌دهیم :
درمان پوستی
- درمان پسوریازیس : تابش نور UVB مداوم و بازدهی تحت نظارت پزشک می‌تواند بهبودی در بیماران مبتلا به پسوریازیس (یک بیماری پوستی مزمن) ایجاد کند.
- درمان اگزما : تابش نور UVB و UVA به صورت مداوم و تحت نظارت پزشک ، می‌تواند بهبودی در بیماران مبتلا به اگزما (درماتیت آتوپیک) ایجاد کند.
درمان کاهش التهاب
- درمان التهابات پوستی : نورهای UVB و UVA به صورت محدود و تحت نظارت پزشک می‌توانند در کاهش التهابات پوستی مانند آکنه و روزآمدگی پوست موثر باشند.
- درمان آرتریت روماتوئید : تابش نور UVA به صورت مداوم و تحت نظارت پزشک یا فیزیوتراپیست ، می‌تواند در بهبودی آرتریت روماتوئید (یک بیماری التهابی مفصلی) موثر باشد.
درمان پوست ورزشکاران
- درمان جوش‌های بدنسازان : تابش نور UVA به صورت مداوم و تحت نظارت پزشک ، می‌تواند در کاهش جوش‌ها و آکنه‌های بدنسازان مؤثر باشد.
کشتن باکتری‌ها و ویروس‌ها
نور UVC با انرژی بسیار بالا قادر به کشتن باکتری‌ها و ویروس‌ها است و در محیط‌های پزشکی و صنعتی برای ضدعفونی و استریل‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از لامپ ماوراء بنفش یکی از روش های فیزیوتراپی بسیار موثر در متد ترموتراپی می باشد. موارد ذیل به صورت مختصر تاثیرات درمانی و فواید استفاده از نورهای یو وی می باشد :
ایجاد اریتما
ایجاد قرمزی و پرخونی که به علت گشاد شدن عروق خونی و آزاد شدن هیستامین و پروستاگلاندین رخ میدهد.
برنزه شدن پوست
این اثر امروزه کاربرد بسیاری در صنعت زیبایی هم پیدا کرده است ، به معنای قهوه ای شدن است و به دلیل افزایش تولید گرانول های ملانین و افزایش اکسیداسیون پروملانین صورت می گیرد. ملانین فیلتر بیولوژیک اشعه ماوراء بنفش است.
ضخیم شدن پوست یا هیپرپلازی پوست
به معنای ضخیم شدن لایه سطحی پوست است که تقریباً ۷۲ ساعت بعد از تابش امواج ماوراء بنفش ایجاد می شود ، این ضخیم شدن بدلیل افزایش آزاد سازی پروستاگلاندین و به دنبال آن افزایش سنتز DNA رخ میدهد.
سنتز ویتامین دی (D)
برای تبدیل پرو ویتامین D به ویتامین D اشعه ماوراء بنفش ضروری است چون ویتامین D برای جذب و جایگزینی کلسیم نیاز است ، بنابراین این ویتامین برای تشکیل استخوان ضروری است. همچنین بر روی عملکرد مغز ، کلیه ، روده و غدد درون ریز نیز تاثیر می گذارد. کمبود ویتامین D سبب جذب ضعیف روده ای کلسیم و سبب ایجاد راشیتیسم میشود. راشیتیسم می تواند به دلایل ناکافی بودن در معرض تابش ماوراء بنفش ، ناکافی بودن مصرف پرو ویتامین ها یا عملکرد ضعیف کلیه ایجاد شود.
تاثیرات اشعه ماوراء بنفش در درمان بیماری ها
نورهای ماوراء بنفش بر چه بیماری هایی تاثیر درمانی دارد؟
موارد ذیل به صورت مختصر تاثیرات درمانی و فواید استفاده از نورهای یو وی در تسکین دردها و بیماری ها می باشد :
درمان عوارض پوستی خصوصاً پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری پوستی شایع التهابی حاد یا مزمن خوش خیم است که منشأ ژنتیکی دارد. مشخصه این بیماری پلاک های قرمز براق و کمی نقره ای که معمولاً بر روی زانوها ، آرنج و سر با کمی خارش ایجاد می شود. این علائم ممکن است با علایم آرتریت همراه باشد که در آن صورت به آن پسوریاتیک آرتریت گویند. درمان این عارضه به علت توانایی ماوراء بنفش در دوزهایی مشخص برای غیرفعال کردن تقسیم سلولی و مهار سنتز DNA و میتوز سلول های اپی درمال که سبب پسوریازیس می شود است.
ترمیم زخم
اشعه ماوراء بنفش در درمان زخم های باز مزمن به کار میرود و سبب افزایش اپی تلیزاسیون و تخریب باکتری ها میشود.
عوارض جانبی درمان با لامپ های مادون قرمز
آیا درمان فیزیوتراپی با نورهای مادون قرمز عوارض جانبی ایجاد می کند؟
خیر ، میزان کنترل شده از تابش ، زمانبندی محدود تابش و همچنین زاویه و نحوه قرارگیری دستگاه در درمان فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیست تنظیم میگردد هیچگونه عوارض جانبی ایجاد نخواهد کرد.
درمان با لامپ‌های مادون قرمز معمولاً ایمن است و به طور عمومی عوارض جانبی جدی ندارد. با این حال ، برخی عوارض جانبی کمی ممکن است در صورت استفاده نادرست یا نامناسب از این نوع درمان رخ دهند. در زیر برخی از عوارض جانبی ممکن را ذکر می کنیم :
- سوختگی : در صورت استفاده طولانی مدت یا بیش از حد از لامپ‌های مادون قرمز ، ممکن است سوختگی پوست رخ دهد. این عارضه معمولاً به دلیل تماس مستقیم و طولانی با پوست و نزدیکی زیاد به منبع نور مادون قرمز رخ میدهد.
- خشکی و ترک‌های پوستی : استفاده از لامپ‌های مادون قرمز به مدت طولانی می‌تواند باعث خشکی و ترک‌های پوستی شود. این عارضه معمولاً در مناطقی از بدن که به صورت مستقیم در تماس با نور قرار میگیرند اتفاق می‌افتد.
- ایجاد حساسیت : در برخی افراد ، استفاده از لامپ‌های مادون قرمز ممکن است باعث ایجاد حساسیت و راش پوستی شود. این عارضه بیشتر در افرادی رخ میدهد که دارای پوست حساس یا عوامل دیگری مانند آلرژی هستند.
- تحریک چشم : تماس مستقیم لامپ‌های مادون قرمز با چشم‌ها می‌تواند تحریک و تشنج در چشم‌ها ایجاد کند. بنابراین در حین استفاده از این لامپ‌ها توصیه میشود چشم ها را محافظت کرده و از عینک‌های محافظ استفاده نمایید.
ممنوعیت های درمان با لامپ های مادون قرمز
درمان فیزیوتراپی با نورهای مادون قرمز چه ممنوعیت هایی دارد؟
در برخی موارد ، استفاده از درمان فیزیوتراپی با نورهای مادون قرمز ممنوع است یا نیاز به احتیاط و دقت ویژه دارد. ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های استفاده از این نوع درمان به تشخیص فیزیوتراپیست و شرایط مربوطه بستگی دارد. در زیر برخی از مواردی که ممنوعیت درمان با نورهای مادون قرمز وجود دارد را ذکر می‌کنیم :
- بیماری‌های التهابی حاد : در بیمارانی که دارای التهاب حاد در منطقه مورد نظر هستند، استفاده از نورهای مادون قرمز ممنوع است، زیرا می‌تواند تحریک و تشدید التهاب را افزایش دهد.
- حساسیت به نور : در افرادی که دارای حساسیت شدید به نور هستند (مانند حساسیت نوری)، استفاده از نورهای مادون قرمز ممنوع است ، زیرا می‌تواند عوارض واکنش‌های حساسیتی را تشدید کند.
- وجود تومورهای خبیث : استفاده از نورهای مادون قرمز در مناطقی که دارای تومور خبیث هستند ، ممنوع است ، زیرا می‌تواند رشد و انتشار تومور را تحریک کند.
- دوران بارداری : در دوران بارداری ، استفاده از نورهای مادون قرمز باید با احتیاط و توصیه فیزیوتراپیست و پزشک انجام شود. در برخی موارد ، ممکن است ممنوعیت مطلق وجود داشته باشد ، به خصوص در مراحل اولیه بارداری.
این فهرست فقط برخی از ممنوعیت‌های محتمل درمان با نورهای مادون قرمز را شامل میشود. برای اطمینان و تعیین ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های دقیق ، توصیه میشود با پزشک خود مشورت کنید.
میزان درد در درمان با دستگاه آی آر (IR)
آیا درمان فیزیوتراپی با نورهای مادون قرمز ایجاد درد می کند؟
خیر ، به هیچ عنوان.
تابش کنترل شده دستگاه آی آر (مادون قرمز) در ابتدای هر جلسه درمان فیزیوتراپی یکی از مطلوب ترین انواع درمان به گفته درمانجویان است.
فیزیوتراپی در منزل
آیا درمان با نورهای مادون قرمز را در منزل می توان انجام داد؟
بلی ، در صورتیکه درمان ، تحت نظر و کنترل فیزیوتراپیست (اعزام فیزیوتراپیست به منزل) انجام پذیرد مانعی ندارد ولی در صورتیکه تابش امواج بدون حضور فیزیوتراپیست صورت پذیرد ممکن است باعث سوختگی های عمیق ، ایجاد درد ، التهاب و عوارض ناخواسته در درمانجو بسیاری گردد ، لذا پیشنهاد می گردد جهت کنترل هر چه بیشتر ، این درمان در کلینیک فیزیوتراپی انجام گردد.
تعرفه فیزیوتراپی با لامپ آی آر
هزینه فیزیوتراپی با دستگاه آی آر چقدر است؟
می توانید از صفحه آخرین تعرفه فیزیوتراپی مصوب وزارت بهداشت هزینه یک جلسه فیزیوتراپی را ملاحظه فرمایید.
