در یک جلسه فیزیوتراپی ، ممکن است انتظار داشته باشید که فیزیوتراپیست شما یک ارزیابی مجدد از وضعیت فیزیکی و عملکردی شما انجام دهد. سپس بر اساس این ارزیابی ، یک برنامه تمرینی و درمانی برای بهبود وضعیت فیزیکی شما طراحی کند. این برنامه ممکن است شامل تمرینات تکنیکی ، راهبردهای درمانی مانند ماساژ یا درمانهای الکتروتراپی و همچنین توصیه هایی برای تغییر در روش زندگی و فعالیتهای روزمره در جهت پیشرفت در بهبودی و عملکرد بدن شما باشد.
در هر جلسه فیزیوتراپی ، باید انتظار داشت که فیزیوتراپیست با شما مشورت کرده و برنامه درمانی مناسبی برای شما تعیین کند. این برنامه باید شامل تمرینات و حرکات مختلف برای تقویت عضلات ، افزایش انعطاف پذیری ، بهبود تعادل و برطرف کردن درد باشد.
همچنین ، فیزیوتراپیست باید شما را در مورد نحوه انجام تمرینات و تغییرات ضروری در رفتارهای روزانه راهنمایی کند. هدف اصلی این نوع درمان ، بهبود عملکرد و کیفیت زندگی شماست ، بنابراین باید همیشه با فیزیوتراپیست خود در خصوص پیشرفتها و نیازهای جدید مشورت کرده و برنامه درمانی خود را به موقع تغییر داده و تنظیم نمایید.
در هر جلسه فیزیوتراپی باید چند مورد را انجام داد. ابتدا باید بیمار مورد بررسی قرار گیرد تا بهترین روش درمانی برایش تعیین شود. سپس فیزیوتراپیست باید از بیمار تاریخچه بیماری را جمع بندی کند تا بداند چگونه رفتار کند. پس از آن فیزیوتراپیست باید درمانجو را راهنمایی کرده تا حرکات را به درستی انجام دهد و همچنین تمرینات و تکنیکهای تنفسی را بیاموزد. در هنگام تمرین ، فیزیوتراپیست باید نکات ایمنی را نیز بیان کند تا از احتمال بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود. به علاوه ، در پایان جلسه باید نتیجه ای را که به دست آمده است را با بیمار مورد بررسی قرار داد.
در هر جلسه فیزیوتراپی ، برای درمانجو حتماً باید چند مرحله ای را انجام داد تا بهترین نتیجه حاصل شود. با خلاصه شدن تاریخچه پزشکی بیمار ، فیزیوتراپیست می تواند تصمیمات مناسبی درباره برنامه درمانی بگیرد.
در پایان هر جلسه ، جهت شفافیت در نتیجه درمان ، مذاکره با بیمار در مورد نتایج به دست آمده نیز موضوعی مهم است. با رعایت این مراحل ، فیزیوتراپیست می تواند به بیمار در بهبود و بهبود قابل توجه در وضعیت ناهنجاری ، درد ، اختلال یا بیماری کمک کند.
در زیر می توانید فلوچارت استاندارد ارائه خدمات فیزیوتراپی را ملاحظه بفرمایید :
پذیرش ، آماده سازی مستندات و ارزیابی اولیه
بعد اولین جلسه فیزیوتراپی به صورت عمومی گفتگو راجع به شرایط فعلی درمانجو بسیار مهم است. ابتدای هر جلسه فیزیوتراپی با ویزیت و ارزیابی شروع می شود که میتواند شامل موارد زیر است :
آماده سازی پرونده بیمار
در هر جلسه فیزیوتراپی ، منشی همه فرمهای فیزیوتراپی یا پرونده بیمار را قبل از حضور او آماده کرده و فیزیوتراپیست حاضر در کلینیک را در جریان وضعیت جلسه اول بیمار قرار می دهد.
مشاوره و دریافت بازخورد
قبل از آماده شدن کابین درمانی فیزیوتراپیست به صورت ضمنی سوالاتی از حالات و شرایط درمانجو بعد از جلسه اول ، بازخورد درمان و میزان درد او انجام داده و به صورت پنهانی و به دقت نحوه انجام امور توسط اندام مشکل دار را تحت نظر قرار می دهد. این ممکن است شامل نحوه راه رفتن ، نشستن ، خم شدن یا ایستادن درمانجو نیز باشد.
ویزیت مجدد و معاینه فیزیکی
سپس فیزیوتراپیست با ارزیابی فیزیکی ، مجدداً شدت درد ، وضعیت فعلی و علائم اختلال یا بیماری ایشان را معاینه کرده و نتایج را در پرونده درج و مستند می کند.
ممکن است معاینه فیزیکی ، آزمایش دامنه حرکتی ، تعادلی ، ضعف و قدرت عضله و ناحیه تحت درد ، مشاهده و ارزیابی شود.
اطلاع رسانی در خصوص تغییر نوع درمان
مطابق آیین نامه کلینیک فیزیوتراپی درمانگر ممکن است بعد از دریافت بازخورد بدن بیمار به درمان فیزیوتراپی تجویز شده در نسخه پزشک ، مجبور به تغییر در متد و نوع درمان شود. بدیهی است در این مرحله روش درمان جدید ، تعداد جلسه مورد نیاز و همچنین تعرفه یا هزینه فیزیوتراپی این روش باید حتماً به تایید بیمار برسد.
ممکن است درمانگر به واسطه شرایط بیمار تشخیص دهد که ایشان با فیزیوتراپی در منزل انجام دهد لذا می بایست درمانجو یا همراه وی را در جریان تعرفه فیزیوتراپی در منزل نیز قرار دهد.
نکات کلیدی برای آمادگی در هر جلسه فیزیوتراپی
این نکات شامل مواردی است که با رعایت آنها می توان نتیجه موثرتر و مطلوب تری از درمان گرفت مثل :
حفظ آرامش قبل از شروع درمان
بهتر است قبل از مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی به لحاظ روانی آماده باشید و پیشنهاد ما این است که برای دقایقی مدیتیشن نموده و یا در صورت امکان دوش آب گرم بگیرید. همه اینها می تواند بر تسهیل روند درمان کمک شایانی کند.
همراه داشتن البسه مناسب جهت درمان
به صورت عمومی درمانگر شما در جلسه اول فیزیوتراپی ، بعد از معاینه و ارزیابی اولیه ، جهت تسهیل امور ، پوشاک یا پوشش مناسب درمان برای جلسات بعدی را به درمانجو پیشنهاد می دهد.
پرهیز از خوردن غذای زیاد
با توجه به اینکه در انتهای جلسات فیزیوتراپی ، به صورت عمومی تمرین درمانی صورت می پذیرد ، بهتر است از خوردن آب یا غذای زیاد خودداری نمایید تا مشکلی در ورزش ها و تمرینات ایجاد نشود.
همراه داشتن پک یا کیف درمان
در جلسه اول فیزیوتراپی و بدو ورود به درمانجو پکی شامل اقلام زیر داده می شود که ممکن است در هر بیمار به واسطه نوع اختلال یا بیماری ایشان اقلام متفاوت باشد :
- کاور تخت یا زیر انداز بهداشتی
- لباس یک بار مصرف
- دمپایی یا کاور کفش
- پد مخصوص الکتروتراپی
- آیس پک (پک یخ)
- هات پک (پک داغ)
- پروب مخصوص بایوفیدبک کف لگن
- چسب عضله یا نوار تیپینگ
- روغن یا کرم ماساژ
- سورن خشک (درای نیدلینگ)
- تراباند
- ماسک
به همراه داشتن این پک در هر جلسه فیزیوتراپی الزامی است.
آماده سازی موضع درمان
آماده سازی درمانجو جهت انجام درمان فیزیوتراپی از لحاظ روانی و جسمی یکی از ارکان مهم در جهت شکل گیری احساس ترمیم و درمان می باشد ، از اعتماد سازی به نحوه درمان و درمانگر گرفته تا تاثیرات دستگاه های مورد استفاده در کاهش درد و التهاب همگی می تواند در نتیجه نهایی بسیار نقش برجسته ای داشته باشد. آماده سازی می تواند شامل موارد زیر باشد :
- انتقال صحیح بیمار از روی ویلچیر به کابین و روی تخت
- تصحیح موقعیت قرارگیری درمانجو به صورت پایدار
- تعویض البسه بیمار با روش امن
- خارج کردن بانداژ در صورت وجود
- ضدعفونی کردن موضع درمانی در صورت لزوم
- گرما دهی به موضع تحت درمان از طریق لامپ های مادون قرمز و ماوراء بنفش ، تکار یا دیاترمی (ترموتراپی)
انجام این مراحل ، درمانی موثر ، سریع و بدون خطر را برای بیمار فراهم میکند.
شروع درمان
بعد از مرحله آماده سازی نوبت به درمان های اصلی می رسد که می تواند انجام همه یا بخشی از متدهای فیزیوتراپی مانند الکتروتراپی ، اکسرسایزتراپی ، منوال تراپی ، هیدروتراپی در برنامه احتمالی درمان یا نسخه پزشک باشد. به صورت عمومی بعد از ترموتراپی یکی از متدهای جدول زیر بروی بیمار انجام می شود. هر متد دارای یک یا چند دستگاه فیزیوتراپی یا ابزار درمانی بخصوص می باشد. فیزیوتراپیست بعد از وصل کردن دستگاه موارد زیر را به انجام می رساند :
- کنترل موقعیت صحیح و پایداری بیمار
- اتصال صحیح ابزارها یا سنسورها به موضع درمان
- تست کوتاه مدت با جریان کم به جهت اطمینان از صحت اتصال سنسورها
- تست کوتاه مدت جریان جهت اطمینان از صحت کارکرد دستگاه
- تنظیم دستگاه با پارامترهای مشخص و مدت زمان کارکرد
- شروع درمان و جویا شدن احوال درمانجو
- کنترل امنیت ارتباط و اتصال صحیح کابل ها ، سنسورها و دستگاه های فیزیوتراپی
درمان های دستی
بعد از مرحله درمان دستگاهی ممکن است بنا به تشحیص فیزیوتراپیست ، درمانجو نیاز به انجام آزادسازی گره عضلانی با تکیه بر ماساژ یا مانورهای دستی داشته باشد. بعضی از گرفتگی ها صرفاً با انجام تکنیک های منوال باز می شوند. در بخش زیر می توانید برخی از این تکنیک های دستی را ملاحظه فرمایید :
انجام تمرین درمانی
یکی از موارد مهم در تکمیل درمان های فیزیوتراپی ، تجویز تمرین درمانی می باشد. این مهم در محیط کلینیک فیزیوتراپی در اتاق ورزش در بخش مکانوتراپی صورت می پذیرد. این بخش شامل دستگاه هایی است که ممکن است نسخ ساده شده آن را در همه باشگاه های ورزشی مشاهده نمایید. فیزیوتراپیست ها اعتقادشان به حرکت و درمان توام با هم است و در صورتیکه این مهم به درستی انجام شود نتایج فوق العاده ای در درمان فیزیوتراپی رقم خواهد زد.
مستندسازی اطلاعات
یکی از موضوعات مهم در درمان ، خصوصاً در توانبخشی و فیزیوتراپی مستند کردن هرگونه اطلاعات دریافتی و بازخوردی می باشد. در نهایت همین اطلاعات می تواند پایه و اساس تصمیم گیری فیزیوتراپیست در خصوص بهبود شرایط درمانجو ، ارتقاء تشخیص و شروع یا ادامه متد درمانی باشد.
در جلسات فیزیوتراپی بعد از انجام درمان کلیه اطلاعات مرتبط با نوع درمان انجام شده و بازخورد بیمار در پرونده درمانی درج می شود. این اطلاعات در فرم هایی جمع آوری می شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- تاریخ درمان
- نام درمانگر
- اندام مورد درمان
- متد درمانی انجام شده
- استفاده از دستگاه فیزیوتراپی
- مدت زمان درمان
- زاویه عملکرد مفاصل
- کمینه یا بیشینه قدرت عضلات
- شدت یا میزان درد
- تمرینات انجام شده
- تنظیمات دستگاه
- ملاحظات درمانی
آموزش تمرینات در منزل
در پایان هر جلسه فیزیوتراپی ممکن است تمریناتی برای انجام در محیط منزل یا کار توسط درمانگر تجویز شود. این تمرینات در ابتدا ساده به نظر می رسند اما انجام آنها در منزل به شدت به نحوه تاثیرپذیری موضع درمان شده به درمان فیزیوتراپی کمک خواهد کرد. این تمرینات به صورت عمومی در قالب یک فایل یا مستند کاغذی ارائه می شود.
مراقبت های بعد از فیزیوتراپی
یکی از مواردی که بیماران بدان توجه نمی کنند همین مراقبت های بعد از درمان می باشد که می تواند شامل موارد زیر باشد :
- بستن صحیح آتل یا بریس در مدتی مشخص
- رعایت تغذیه و رژیم غذایی یا مصرف خوراکی بخصوص
- مصرف یا عدم مصرف دارو
- انجام یا عدم انجام حرکات خاص
- ساخت کفی طبی یا کفش طبی و نحوه صحیح استفاده از آن
- گرم یا سرد نگه داشتن موضع درمانی
- عدم بلند کردن وزنه های سنگین
- چگونه رانندگی کردن
- چگونه راه رفتن
- هیدروتراپی یا استفاده از استخر و جکوزی
- در نظر داشتن میزان خواب کافی
- انجام آزمایش اسکن کف پا در جهت تشخیص میزان قوس کف پا
بدیهی است که انجام این توصیه ها به کوتاه تر شدن روند درمان کمک می کند.
آموزش حرکات اصلاحی
در پایان جلسات درمانی یا انتهای درمان ، عموماً درمانگر با توجه به اطلاعات دریافتی در پرونده بیمار شامل شغل ، ورزش مورد علاقه و سبک زندگی ، وزن ، قد و کلیات عملکرد بدنی درمانجو ، توصیه هایی جهت اصلاح سبک زندگی و شرایط فیزیکی در حین انجام امورات شغلی یا ورزش حرفه ای خواهد داشت که بهتر است مو به مو انجام شود.
پرسش و پاسخ
در ادامه پرسش های مرسوم آمده است که ممکن است بیماران در مورد جلسه اول فیزیوتراپی خود داشته باشند :
تعداد جلسات فیزیوتراپی چگونه مشخص می شود؟
پاسخ این سوال به عوامل زیادی بستگی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد :
- سن درمانجو
- میزان زمان سپری شده از شروع علائم (زمان طلایی درمان)
- تشخیص صحیح پزشک
- شدت سانحه یا آسیب وارده
- نوع بیماری ، اختلال یا ناهنجاری
- شدت بیماری ، اختلال یا ناهنجاری
- شدت درد اولیه
- میزان پاسخ بدن بیمار به درمان
- تعهد درمانجو به انجام به موقع درمان
- تعهد درمانجو به انجام تمرینات تجویز شده در منزل
- تعهد ، مهارت و ظرافت کار کادر درمان خصوصاً فیزیوتراپیست
- مجهز بودن کلینیک فیزیوتراپی انتخابی
در صورت رعایت موارد بالا به صورت عمومی درمانجو بین ۱۰ الی ۲۰ جلسه می بایست به درمان کامل دست پیدا کند.
هر جلسه فیزیوتراپی چقدر طول می کشد؟
جلسات فیزیوتراپی بسته به تعداد نواحی درمانی و نوع درمان ممکن است بین ۱۵ دقیقه تا یک ساعت و نیم به طول بیانجامد.
عوامل زیر می تواند در زمان جلسات موثر باشد :
نوع متد درمانی
- الکتروتراپی حدود نیم ساعت
- منوال تراپی حدود ۱۵ دقیقه
- بایوفیدبک حدود یک ساعت
- مکانوتراپی حدود نیم ساعت
- ترموتراپی حدود ۱۵ دقیقه
- اکسرسایزتراپی حدود نیم ساعت
نوع دستگاه درمانی
- لیزر درمانی حدود ۱۵ دقیقه
- شاک ویو تراپی حدود ۱۵ دقیقه
- الکتروآکوپانکچر حدود نیم ساعت
- استیمولاتور حدود ۱۵ تا ۲۵ دقیقه
- مگنت حدود نیم ساعت
- تکار حدود ۱۵ دقیقه
- دیاترمی حدود ۱۵ دقیقه
سن و سال بیمار
- یکی از عوامل تعیین کننده در زمان جلسات همکاری ، هماهنگی ، توانایی و همچنین تحمل بیمار می باشد و طی تجربه در سنین بالا این زمان بیشتر خواهد شد.
بیماری های جانبی درمانجو
درگیری با اختلالات نورولوژیک یا بیماری های دیگر می تواند به لحاظ جسمی بیمار را تاتوان ، کند یا بیتاب و تحمل نماید و پروسه درمان را طولانی تر کند این بیماری ها میتواند شامل موارد زیر باشد :
- تنگی عروق
- نارسایی قلبی
- استفاده از باتری قلب
- تنگی نفس
- ام اس
- پارکینسون
- تجربه سکته مغزی
- تجربه فلج مغزی
فاصله بین جلسات فیزیوتراپی چقدر است؟
فاصله بین هر جلسه فیزیوتراپی به صورت عمومی در جلسه اول تعیین می شود که در اوایل درمان به صورت هر روز و بعد از یک دوره کوتاه با فاصله یک روز در میان انجام می شود. البته این هم به عوامل بسیاری مرتبط می باشد که در زیر به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد :
- توانایی جسمی
- میزان تحمل
- میزان التهاب فعلی
- شدت درد و ضعف
- نوع و میزان تحرک روزانه
- نوع ورزش یا فعالیت ورزشی حرفه ای
چرا بعد از فیزیوتراپی درد دارم؟
در برخی از بیماران پس از انجام فیزیوتراپی درد یا احساس گرفتگی گزارش می شود و این مسئله کاملاً طبیعی است و ممکن است به واسطه موارد زیر باشد :
- حرکات دست فیزیوتراپیست مانورهای دستی یا ماساژهای موردی
- تمرینات انعطاف پذیری
چرا بعد از فیزیوتراپی دردم بیشتر می شود؟
همانطور که می دانید انجام فیزیوتراپی در بسیاری از مشکلات و اختلالات نیز یک دوره یا زمان طلایی دارد و در صورتیکه بیماری یا درد یک ناحیه از بدن کهنه شود یعنی سلولهایی که وظیفه بازسازی آن ناحیه را داشتند در حال حاضر به واسطه کاهش التهاب ، آن ناحیه را ترک می کنند و ما مجبوریم که با ایجاد التهاب ساختگی در آن ناحیه مجدد آن سلولها را به موضع درمان بازگردانیم.
برخی متدهای دستی و درمانها در برخی دستگاه ها التهاب مصنوعی در موضع درمان ایجاد می کند و ممکن است باعث بروز یا افزایش درد مقطعی شوند و این موضوع کاملاً طبیعی است و جای نگرانی ندارند و صد البته که به صورت عمومی همه فیزیوتراپیست ها در حین درمان این موضوع را بارها متذکر می شوند که احتمال دارد امشب درد افزایش یابد.
به چند جلسه فیزیوتراپی نیاز دارم؟
جواب این سوال به عوامل بسیاری که در بالاتر عنوان شد بستگی دارد اما بهتر است حتماً درمان خود را کامل نموده و پس ار رفع مقطعی درد در چند جلسه اول به این فکر نباشید که مشکل رفع شده است. بسیاری از مراجعین به واسطه عدم تکمیل درمان خود مجبورند سالهای متمادی تحت درمان قرار گیرند.
بعد از فیزیوتراپی چه باید کرد؟
در این شرایط بهتر است به توصیه های فیزیوتراپیست خود عمل نمایید چون به صورت عمومی فیزیوتراپیست ها توضیحات لازم در این زمینه را بعد از پایان درمان به درمانجو خواهند داد.
بهترین زمان انجام فیزیوتراپی چه زمانی است؟
بهترین زمان مراجعه به فیزیوتراپی از نظر ما بعد از موضوعات و موارد زیر می باشد :
- بلافاصله بعد از باز شدن آتل یا گچ
- بلافاصله بعد از انجام جراحی های متداول ارتوپدیک
- بلافاصله بعد از بروز درد
- بلافاصله بعد از قرارگیری در سانحه کوفتگی
عملیات ترخیص
بعد از پایان هر جلسه فیزیوتراپی ممکن است عملیات ترخیص شامل موارد زیر باشد :
دریافت گزارش یا پرونده درمان
گزارش درمان های انجام شده و نتایج فیزیوتراپی ، برای ارائه به پزشک معالج به درمانجو داده می شود. این گزارش می تواند شامل موارد زیر باشد :
- تاریخ درمان
- متد درمانی
- زاویه عملکرد
- مدت زمان درمان
- دستگاه مورد نظر
- شدت درد
- بازخورد بیمار
- نمودار تصحیح بیماری
پرداخت هزینه درمان
در صورتی که درمانجو بیمه باشد و کلینیک فیزیوتراپی مورد نظر هم با آن شرکت بیمه قرارداد داشته باشد ، بسته به نوع قرارداد تکمیلی درمانجو با بیمه گر ، ممکن است هزینه پک درمان و کل مبلغ درمان شامل بیمه باشد که در این حالت به صورت سیستمی محاسبه و پرداخت می شود و بیمار مبلغی پرداخت نمی کند ، در غیر این صورت در فاکتور یا صورتحساب صرفاً هزینه پک و مبلغ فرانشیز دریافت می گردد.
درمانجویانی هم که به صورت آزاد درمان می شوند صرفاً مطابق با تعرفه فیزیوتراپی مصوب وزارت بهداشت و انجمن فیزیوتراپی که بر روی دیوار کلینیک الصاق شده است هزینه ها را به صورت نقد یا کارت پرداخت می کنند.
نوبت گیری برای جلسه آینده
به دلیل اینکه درمان فیزیوتراپی به صورت پیوسته تنظیم می شود ، یکی از نکات مهم در جلسات فیزیوتراپی موضوع زمان بندی درمان است که بهتر است بیمار در جلسه اول همه نوبت های بعدی خود را فیکس (رزرو) نموده تا در صورت همپوشانی با نوبت بیماران دیگر دچار مشکل نشود.
دریافت صورتحساب برای ارائه به شرکت بیمه گر
در بسیاری از موارد بیماران دارای بیمه های تکمیلی هستند که کلینیک با آنها قرارداد ندارد ، در این حالت در جلسه پایانی درمان ، صورتحسابی برای ارائه به شرکت بیمه گر تقدیم حضور بیمار می گردد.
نظرسنجی در مورد نحوه ارائه خدمات
در انتهای آخرین جلسه درمان فیزیوتراپی ممکن است فرم نظرسنجی کیفی خدمات در دسترس بیمار یا همراه وی قرار گیرد. توجه داشته باشید هر آنچه اطلاعات و جزئیات بیشتری از طریق این فرم در اختیار مدیر کلینیک قرار گیرد قطعاً به انسجام بیشتر منابع انسانی و همچنین افزایش کیفیت خدمات کلینیک و مدیریت هرچه بهتر مرکز درمانی خواهد انجامید. در واقع از منظری دیگر دریافت این بازخوردها در نهایت به نفع درمانجویان خواهد بود. این فرمها می تواند به صورت کاغذی و یا به صورت الکترونیکی باشد.
