پیش گفتار
دررفتگی مکرر شانه فعالیتهای روزمره را مختل و کیفیت زندگی را به شدت کاهش می دهد. شما تنها نیستید این معضل سالانه گریبان هزاران نفر را می گیرد و باعث می شود به روش های درمانی عجیب و غریب پناه ببرند. جراحی یکی از روشهای درمانی موثر برای رفع این مشکل است. اما پس از جراحی، فرآیند فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در بازگردانی توان، دامنه حرکتی و پایداری شانه ایفا میکند.
جراحی اصلاح دررفتگی مکرر شانه، گام مهمی در درمان این مشکل است. اما موفقیت این عمل به طور مستقیم به روند توانبخشی و فیزیوتراپی پس از عمل بستگی دارد. فیزیوتراپی نه تنها به بازیابی عملکرد شانه کمک کرده، بلکه از بروز مجدد دررفتگی نیز جلوگیری میکند.
” آیا پس از جراحی اصلاح دررفتگی مکرر شانه، برای بازگشت به فعالیتهای روزمره خود به کمک نیاز دارید؟ فیزیوتراپی پاسخ شماست! اما “چه زمانی باید فیزیوتراپی را شروع کنم؟”، “چه تمریناتی برای من مناسب است؟” و “چه مدت طول میکشد تا به طور کامل بهبود یابم؟”
در این مقاله، همه سوالات شما را پاسخ داده و همچنین به بررسی چگونگی فیزیوتراپی بعد از جراحی اصلاح دررفتگی مکرر شانه و بررسی دقیق تمرینات و تکنیکها و متدهای فیزیوتراپی که برای بهبودی کامل شانه پس از جراحی ضروری هستند، خواهیم پرداخت.
آناتومی شانه در رفته
شانه تقریباً یکی از پیچیده ترین مفاصل بدن انسان به حساب می آید که از پنج استخوان و سه مفصل تشکیل شده است و بزرگترین دامنه حرکتی را در بین هر مفصل داراست. برای اینکه مفصل بدون درد و به صورت روان حرکت کند، سیستمی از رباط ها و ماهیچه ها با مفاصل و استخوان ها کار می کنند تا مفصل شانه را در جای خود حفظ کنند.
شانه متحرک ترین مفصل بدن می باشد به همین دلیل جز مفاصلی است که در رفتگی در آن بسیار شایع می باشد. برای درک این عارضه بهتر است آناتومی طبیعی شانه را بتوانید درک کنید.
شانه از سه استخوان اصلی تشکیل شده است :
- استخوان بازو (هومروس) : بلندترین استخوان در بازو است. سر گرد این استخوان در حفرهای به نام گلنوئید قرار میگیرد که در استخوان کتف قرار دارد.
- استخوان کتف (اسکاپولا) : یک استخوان مثلثی شکل است که در قسمت پشت قفسه سینه قرار دارد. حفره گلنوئید در این استخوان قرار دارد.
- استخوان ترقوه (کلوی کلا) : استخوانی است که از استخوان جناغ سینه تا بالای شانه امتداد دارد.
مفاصل و رباط های مختلفی این سه استخوان را به هم متصل میکنند و به شانه اجازه میدهند تا دامنه حرکتی وسیعی داشته باشد. مفصل شانه از نوع گوی و کاسه می باشد حفره این مفصل تقریباً صاف است و به همین دلیل عامل اصلی حفظ ثبات در این مفصل بافت نرم شامل عضلات و لیگامان ها هستند.
آناتومی پیچیده شانه باعث شده که این مفصل مستعد درد و در معرض آسیب های فراوان باشد. دررفتگی شانه زمانی رخ میدهد که سر استخوان بازو از حفره گلنوئید خارج شود. شایعترین نوع دررفتگی، دررفتگی قدامی است که در آن سر استخوان بازو به سمت جلو حرکت میکند.
تغییرات آناتومیکی در شانه دررفته
در زمان دررفتگی، ساختارهای اطراف مفصل شانه نیز ممکن است آسیب ببینند. از جمله این آسیب ها میتوان به پارگی رباطها، کپسول مفصلی و لبروم اشاره کرد. لبروم یک حلقه غضروفی است که اطراف حفره گلنوئید را احاطه کرده و به پایداری مفصل کمک میکند.
انواع دررفتگی های شایع در شانه
دررفتگی شانه ممکن است به اشکال زیر باشد :
- در رفتگی شانه در اثر ضربه یا تروماتیک
- در رفتگی در اثر لاکسیتی یا شلی بیش از حد مفصل
- الگوی عضلانی (نادر)
ملاحظات :
در رفتگی شانه در اثر ضربه شایع ترین نوع در رفتگی می باشد. ۹۰ درصد در رفتگی های تروماتیک از نوع قدامی می باشند و فقط ۱۰ درصد از نوع خلفی اند.
چگونگی درمان دررفتگی مکرر شانه
در بعضی موارد شدت دررفتگی به حدی می باشد که برای جا انداختن نیاز به جراحی و بیهوشی عمومی می باشد و ولی عموماً اکثر در دررفتگی ها نیاز به جراحی ندارند و با فیزیوتراپی بعد از جا انداختن توسط پزشک فرد می تواند به زندگی عادی برگردد. اما دررفتگی های مکرر ممکن است برای تثبیت شانه و جلوگیری از آسیب بیشتر به جراحی نیاز باشد. خطر دررفتگی مکرر پس از اولین بار دررفتگی قدامی ضربه ای به سن ، آسیب استخوانی و آسیب عضلات روتاتور کاف بستگی دارد.
شانس دررفتگی مجدد شانه چقدر است؟
در بیماران زیر ۳۰ سال با سابقه یک بار دررفتگی شانه شانس ابتلا به دررفتگی مجدد ۹۰ درصد می باشد و در صورتی که سن بیمار زیر ۲۰ سال باشد این میزان به ۱۰۰ درصد افزایش می یابد.
در سنین بالاتر در صورتی که دررفتگی موجب آسیب شدید به بافت استخوان مفصل شده باشد ، امکان وجود رفتگی مکرر وجود دارد.
انواع روشهای جراحی دررفتگی شانه (بی ثباتی شانه)
جراح با توجه به سن سطح فعالیت و میزان آسیب شما بهترین نوع جراحی را برای شما تعیین می کند.
جراحی در رفتگی شانه چگونه انجام می شود؟
اکثر روش ها با استفاده از آرتروسکوپ (دوربینی) یک دوربین کوچک که از طریق برش های کوچک در مفصل شانه وارد می شود ، انجام می شود. آرتروسکوپی شانه یک روش کم تهاجمی است که منجر به حداقل درد می شود. اگر مشکل پیچیده شانه دارید یا در معرض خطر بالای بی ثباتی مکرر هستید ، جراحی تثبیت باز شانه ، که به برش های بزرگتری نیاز دارد ، ممکن است برای شما ضروری باشد.
جراحی بی ثباتی شانه ممکن است با دو تکنیک مختلف انجام شود :
نحوه جراحی شانه با متد ترمیم بانکارت
این روش به عنوان جراحی آرتروسکوپی لابرال نیز شناخته می شود. در این تکنیک جراحی لبروم که حلقه غضروفی اطراف حفره مفصل است و در اثر دررفتگی مکرر دچار آسیب شده ترمیم می شود. با توجه به جهت دررفتگی شما جراحی می تواند از سمت قدام یا خلف شانه انجام شود. اگر در قسمت جلویی لابروم یا استخوان مفصل آسیب دیدگی شدیدی وجود داشته باشد یا در معرض خطر عود مجدد باشید پزشک ممکن است که جراحی باز را توصیه کند.
جراحی ترمیم باکارت شانه چگونه انجام می شود؟
در بعضی موارد دررفتگی شانه می تواند موجب ایجاد یک حفره در سر استخوان بازو شود که زمینه دررفتگی مجدد را فراهم می کند در این متد جراح با با پیش بردن بخشی از اتصال عضلات روتاتور کاف به آن ناحیه حفره را پر میکند و خطر دررفتگیهای بعدی شما را کاهش میدهد.
این متد ممکن با روش ترمیم بانکارت نیز ترکیب شود.
نحوه جراحی پیوند استخوان شانه
در مواردی که نقایصی استخوانی به وجود آمده در سطح وسیع تر باشد متد پیوند استخوان انجام میشود. در این روش بخشی از استخوان از لگن شما گرفته می شود و به ناحیه مورد نظر اهدا می گردد.
ریسک جراحی شانه بی ثبات
آیا جراحی شانه بی ثبات با خطر همراه است؟
بلی ، هیچ جراحی بدون ریسک نیست و این عمل یکی از اعمال جراحی با نرخ ریسک بالا می باشد که ممکن است به موارد ذیل ختم گردد :
- خونریزی و عفونت زخم
- آسیب به اعصاب ناحیه
- آسیب به شریان ها که می تواند منجر به مرگ شود.
عوارض و خطرات جراحی شانه در رفته
آیا جراحی شانه بی ثبات عوارض بعدی دارد؟
هر جراحی به واسطه شکل تهاجمی آن می تواند عوارض و مشکلات خاص خود را داشته باشد که در ذیل به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد :
- واکنش های ناخواسته و نامطلوب به ماده بیهوشی
- آسیب ناخواسته به اعصاب اطراف محل جراحی شده
مدت زمان بهبود علائم دررفتگی شانه بعد از جراحی
بهبودی کامل بعد از جراحی بی ثباتی شانه چقدر طول می کشد؟
مدت زمان بهبودی و توانبخشی بعد از جراحی به عوامل متعددی بستگی دارد از جمله :
- شدت آسیب
- تعداد دفعاتی که دچار در رفتگی مکرر شده اید
- تعهد شما به انجام جلسات فیزیوتراپی و انجام تمرینات تجویزی فیزیوتراپیست
میزان زمان استراحت بعد از جراحی شانه در رفته
بعد از جراحی شانه چه زمانی به حالت عادی باز میگردیم؟
مدت زمان بهبودی پس از درمان کارپال به نوع روش جراحی و پیچیدگی آن بستگی دارد.
- بیشتر زخم ها باید ظرف ۶ هفته خوب شوند.
امور الزامی در دوره ریکاوری بعد از جراحی بی ثباتی شانه
بعد از جراحی شانه در رفته چه باید کرد؟
- استراحت
- انجام فیزیوتراپی و تمرین درمانی
فیزیوتراپی بعد از جراحی شانه در رفته
چه مدت بعد از جراحی بی ثباتی شانه باید فیزیوتراپی را شروع کنید؟
هفته اول بعد از جراحی بی ثباتی شانه فیزیوتراپی شما شروع خواهد شد. در طی ۱۶ هفته یا بیشتر به تدریج از حرکات کمکی به کمک بازوی سالم و سپس حرکاتی مقاومتی و استقامتی با وزنه پیشرفت خواهید کرد. احتمالا به مدت ۶ هفته بعد از جراحی به علت محافظت از ناحیه جراحی شده حرکات شما محدود خواهد شد.
هفته اول تا سوم بعد از جراحی بی ثباتی (در رفتگی شانه)
- شروع دامنه حرکتی غیر فعال بدون درد توسط فیزیوتراپیست
- پیشرفت دامنه حرکتی فعال بدون درد در چرخش داخلی ، خارجی و بالا آوردن شانه از سمت جلو (حرکت فلکسیون)
- استفاده از الکتروتراپی با جریان های الکتریکی (استیمولاتور) به همراه پک سرما
- کاهش درد و التهاب شانه
- آموزش ماساژ مخصوص اطراف بخیه
- آموزش تمرینات افزایش ثبات شانه بدون حرکت
- تمرینات کششی جهت صاف کردن کامل مفصل آرنج
موارد ملزم به احتیاط :
- در این بازه زمانی از کشش قدام شانه و فشار بیش از حد جهت بدست آوردن دامنه جلوگیری شود.
هفته سوم تا پنجم بعد از جراحی بی ثباتی شانه (در رفتگی شانه)
- شروع تمرینات قدرتی و استقامتی
- کامل کردن دامنه حرکتی پسیو (غیر فعال) و دامنه حرکتی فعال
- افزایش دامنه حرکتی چرخش خارجی تا ۹۰ درجه
- کشش عضلات روتاتور کاف
- آموزش تمرینات انتقال وزن روی دست ها در زنجیره بسته حرکتی
- آموزش تمرینات ثبات داینامیک
- آموزش تمرینات حس عمقی (پروپریوسپشن)
- مفصل شانه
هفته ششم به بعد از جراحی بی ثباتی (در رفتگی) شانه
- آموزش تمرینات تخصصی هماهنگی عصب و عضله
- تمرینات پیشرونده جهت بازگشت به آماده سازی تدریجی جهت بازگشت به ورزش حرفه ای
- شروع تمرینات پلیومتریک
میزان درد در فیزیوتراپی شانه دررفته
آیا فیزیوتراپی بعد از عمل شانه دررفته دردناک است؟
بلی ، به علت اینکه هدف فیزیوتراپی بعد از این جراحی بدست آوردن دامنه حرکتی شانه است ممکن است کمی با درد همراه باشد.
فیزیوتراپی شانه دررفته در منزل
آیا فیزیوتراپی بعد از جراحی شانه بی ثبات را می توان در منزل انجام داد؟
خیر ، با عنایت به اینکه طیف وسیعی از دستگاه های فیزیوتراپی و همچنین ابزارها و تجهیزات مکانوتراپی برای توانبخشی و توان افزایی شانه استفاده می گردد ، این درمان به صورت (فیزیوتراپی در منزل) قابل انجام نبوده و با محدودیت هایی همراه است و می بایست در کلینیک فیزیوتراپی صورت پذیرد.
ابتلای مجدد به دررفتگی شانه بعد از درمان
آیا بعد از عمل امکان بازگشت مجدد دررفتگی شانه وجود دارد؟
بله . در صورت عدم ریکاوری کامل بعد از جراحی و بازگشت سریع به زندگی طبیعی و عدم تقویت عضلات از طریق فیزیوتراپی ، امکان بازگشت مجدد درد وجود دارد.
درمانجو گرامی در نظر داشته باشید پاسخ سوالات زیر صرفاً به عنوان راهنمای ساده برای درک بیشتر مراجعین نسبت به موضوع دررفتگی شانه ارائه شده و در هر فرد ممکن است به بررسی بیشتر ، تشخیص و مشاوره تخصصی نیاز داشته باشد لذا جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه توصیه می کنیم از طریق شماره های موجود در بخش تماس با ما ، موارد و شرایط خود را مطرح فرمایید.
دررفتگی مکرر شانه چگونه است؟
دررفتگی مکرر شانه به وضعیتی گفته میشود که در آن، سر استخوان بازو به طور مکرر از حفره گلنوئید (حفره کم عمق در استخوان کتف که سر استخوان بازو در آن قرار میگیرد) خارج میشود. این مشکل معمولاً به دلیل ضربه، فعالیتهای ورزشی یا شل بودن بافتهای نرم اطراف مفصل شانه رخ میدهد.
شایعترین علل دررفتگی مکرر شانه کدامند؟
علل اصلی دررفتگی شانه عبارتند از :
- ضربه مستقیم به شانه : این میتواند در اثر زمین خوردن روی دست دراز شده، ضربه در حین ورزش یا تصادف رخ دهد.
- حرکات ناگهانی و شدید شانه : ورزشهایی مانند بیسبال، والیبال و بسکتبال که نیاز به حرکات پرتابی دارند، ریسک دررفتگی را افزایش میدهند.
- شلی رباطها و کپسول مفصلی : افرادی که رباط ها و کپسول مفصلی شلتری دارند، بیشتر مستعد دررفتگی هستند.
- تغییرات ساختاری در مفصل شانه : آسیبهای قبلی به مفصل شانه، مانند پارگی لبروم یا روتاتور کاف، هم میتواند احتمال دررفتگی را افزایش دهد.
- سقوط از ارتفاع : سقوط از ارتفاع و فرود آمدن روی دست دراز شده یکی از علل شایع دررفتگی شانه است.
- تشنج : در برخی موارد، تشنج میتواند باعث انقباضات عضلانی شدید و در نتیجه دررفتگی شانه شود.
بعد از عمل دررفتگی شانه چه زمانی باید فیزیوتراپی را شروع کنیم؟
زمان مناسب جهت شروع فیزیوتراپی بعد از جراحی دررفتگی شانه به چند عامل بستگی دارد، از جمله :
- نوع جراحی : جراحی های مختلف ممکن است به دوره نقاهت متفاوتی نیاز داشته باشند.
- شدت آسیب : اگر آسیبهای همراه دیگری مانند پارگی تاندون یا آسیب به غضروف وجود داشته باشد، ممکن است زمان بیشتری برای شروع فیزیوتراپی لازم باشد.
- دستورالعمل پزشک : پزشک شما بر اساس شرایط شما، بهترین زمان برای شروع فیزیوتراپی را تعیین خواهد کرد.
به صورت عمومی ، فیزیوتراپی یک یا دو هفته پس از عمل جراحی شانه دررفته شروع میشود. در این مدت، تورم و درد اولیه تا حدودی کاهش یافته و شما آماده شروع تمرینات ملایم خواهید بود.
آیا همه دررفتگی های شانه نیاز به جراحی دارند؟
خیر، لزوماً همه دررفتگی های شانه نیاز به جراحی ندارند. تصمیم گیری در مورد نوع درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله :
- نوع دررفتگی : دررفتگی قدامی شایعترین نوع است و ممکن است با درمانهای غیر جراحی بهبود یابد. اما دررفتگیهای مکرر یا دررفتگی هایی که با آسیبهای دیگر همراه هستند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
- شدت آسیب : اگر در هنگام دررفتگی، رباطها، تاندونها یا سایر بافتهای نرم اطراف مفصل آسیب دیده باشند، ممکن است به جراحی برای ترمیم آنها نیاز شود.
- سن و سال درمانجو : در افراد جوان تر، احتمال موفقیت درمانهای غیر جراحی و غیرتهاجمی بیشتر است.
- شغل و نوع فعالیت بیمار : اگر فرد در فعالیتهای ورزشی یا شغلی که نیاز به حرکت زیاد شانه دارد، مشغول باشد، ممکن است برای جلوگیری از دررفتگیهای مکرر به جراحی نیاز داشته باشد.
تعداد دفعات دررفتگی : اگر دررفتگی شانه به صورت مکرر رخ دهد، احتمال نیاز به جراحی افزایش مییابد.
چه مدت بعد از جراحی بی ثباتی (در رفتگی شانه) می توان مجددا به سرکار برگشت؟
- ۱ الی ۲ هفته در صورت اداری بودن و کم تحرک بودن کار
- ۳ الی ۴ هفته کار غیر اداری سبک
- ۳ تا ۶ ماه برای کارهای یدی سنگین
فیزیوتراپی بعد از جراحی دررفتگی مفصل شانه چقدر به طول می انجامد؟
مدت زمان انجام فیزیوتراپی بعد از جراحی دررفتگی شانه به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای هر فرد متفاوت است. برخی از این عوامل عبارتند از :
- نوع جراحی : جراحیهای مختلف ممکن است به دوره نقاهت متفاوتی نیاز داشته باشند.
- شدت آسیب : اگر آسیبهای همراه دیگری مانند پارگی تاندون یا آسیب به غضروف وجود داشته باشد، ممکن است زمان بیشتری برای شروع فیزیوتراپی لازم باشد.
- سن و وضعیت عمومی بدن : افراد جوانتر معمولاً سریعتر بهبود مییابند.
- همکاری درمانجو : انجام تمرینات فیزیوتراپی به طور منظم و رعایت دستورات پزشک، روند بهبودی را تسریع میکند.
اما به طور کلی، دوره فیزیوتراپی بعد از جراحی دررفتگی شانه معمولاً چندین هفته تا چند ماه به طول می انجامد. در هفته های اولیه، تمرکز بر کاهش درد، التهاب و بهبود دامنه حرکتی است. سپس، تمرینات تقویتی برای تقویت عضلات اطراف شانه انجام میشود.
مدت زمان درمان دررفتگی شانه چقدر است؟
مدت زمان درمان دررفتگی شانه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله :
- نوع دررفتگی : دررفتگیهای ساده معمولاً سریع تر بهبود مییابند، در حالی که دررفتگیهای پیچیده یا همراه با آسیبهای دیگر ممکن است به زمان بیشتری برای بهبود نیاز داشته باشند.
- شدت آسیب : اگر بافت های اطراف مفصل شانه آسیب دیده باشند، روند بهبودی قطعاً طولانی تر خواهد بود.
- نوع درمان : نوع درمان انتخاب شده توسط پزشک (جااندازی، بی حرکت کردن، دارو درمانی، فیزیوتراپی یا جراحی) نیز بر مدت زمان بهبودی تأثیرگذار است.
- همکاری بیمار : انجام تمرینات فیزیوتراپی به طور منظم و رعایت دستورات پزشک، روند بهبودی را تسریع میکند.
- سن و شرایط عمومی بدن : به صورت عمومی افراد جوان تر معمولاً سریع تر به درمان پاسخ داده و بهبود می یابند.
به طور کلی، مدت زمان درمان دررفتگی شانه بین چند هفته تا چند ماه متغیر است.
آیا جراحی بی ثباتی شانه دردناک است؟
در حین جراحی با توجه تزریق داروهای بیهوشی دردی را حس نمی کنید اما پروسه توانبخشی و فیزیوتراپی بعد از جراحی با توجه به محدودیت حرکتی ایجاد شده ممکن است کمی شانه درد داشته باشید.
چه مدت بعد از جراحی شانه در رفته می توان رانندگی کرد؟
بین ۴ الی ۶ هفته بعد از جراحی شانه
زمان شروع فعالیت ورزشی بعد از جراحی شانه در رفته
زمان بازگشت به ورزش بعد از جراحی بی ثباتی یا در رفتگی شانه چگونه است؟
چه مدت بعد از جراحی بی ثباتی (در رفتگی شانه) می توان مجدداً ورزش را شروع کرد؟
بین ۱۰ تا ۱۲ هفته بعد از جراحی
چه مدت بعد از جراحی بی ثباتی شانه (دررفتگی) می توانیم شنا کنیم؟
حدود ۸ ماه بعد از جراحی
چه مدت بعد از جراحی بی ثباتی شانه ( در رفتگی ) می توانیم بسکتبال بازی کنیم؟
حدود ۵ الی ۶ ماه بعد از جراحی
چه مدت بعد از جراحی بی ثباتی شانه ( در رفتگی ) می توانیم والیبال بازی کنیم؟
حدود ۶ ماه بعد از جراحی
زمان شروع فعالیت | نوع فعالیت ورزشی |
۸ ماه بعد | شنا |
۵ الی ۶ ماه | بسکتبال |
حدود ۶ ماه | والیبال |
۱۰ تا ۱۲ هفته | ورزش سبک |
هزینه فیزیوتراپی شانه در رفته بعد از جراحی چقدر است؟
برای مشاهده هزینه درمان فیزیوتراپی شانه در رفته بعد از جراحی در بخش تعرفه های فیزیوتراپی نرخ یک جلسه فیزیوتراپی را ملاحظه فرمایید.