فهرست مطالب :
آناتومی ستون فقرات
ستون مهره ای از ۳۳ مهره تشکیل شده است و به پنج ناحیه تقسیم میشود : هفت مهره گردنی ، دوازده مهره سینه ای ، پنج مهره کمری ، پنج مهره ساکرال و چهار مهره کوکسیس ، که این مهره ها در مجموع ستون فقرات و قوس های آن را می سازند.
ستون مهره ای در حالت جنینی و به دنیا آمدن حالت کایفوتیک یعنی قوزی شکل و محدب است و بعد به مرور زمان به دلیل نشستن، ایستادن و راه رفتن به تدریج قوس های مقعر کمر شکل گرفته و ستون فقرات کامل میشود ، معمولا در سن سیزده سالگی قوس های لوردوز و مقعر تکمیل شده و ستون فقرات شبیه بزرگسالان شکل میگیرد.
مسیر عبور خط جاذبه از ستون مهره ای باعث ثبات و سلامتی ستون فقرات می شود.
معمولاً به صورت نرمال و طبیعی خط جاذبه از پشت گوش از زائده ی ماستویید استخوان تمپورال ، از جلوی دومین مهره ساکرال در کمر ، از پشت مفصل ران و از جلوی زانو و مچ پا عبور میکند.
هرگونه حالت و وضعیت نشستن ، برخاستن ، ایستادن ، حمل کردن ، کشیدن و اضافه وزن و هر نوع کوتاهی یا ضعف عضلانی که باعث بهم خوردن راستای مسیر عبور خط جاذبه از ستون مهره ای شود می تواند منجر به تغییرات ساختاری و بیومکانیکی در بدن شده و در نهایت اختلالات و بیماری های ستون فقرات را ایجاد کند.
از انواع شایع اختلال در ستون فقرات کم شدن قوس کمری و تشدید قوز پشتی می باشد که در اصطلاح به این حالت Sway Back میگویند.
نوع دیگری از اختلال کاهش قوس کمری و کاهش قوز پشتی است که در اصطلاح به آن Flat Back گفته میشود.
در ادامه مبحث اختلالات و بیماری های ستون فقرات بطور کامل توضیح داده میشود.
آناتومی دیسک بین مهره ای
بین هر دو مهره از ستون فقرات یک جاذب نیرو به نام دیسک وجود دارد. دیسک بین مهره ای شبیه به یک پیراشکی شکلات می‌باشد که شکلات در مرکز آن حکم هسته ی مرکزی دیسک را داشته و حالت ژل مانند دارد.
این هسته Nucleus Pulposus نام داشته و حدود ۷۰_۹۰ درصد آن را آب تشکیل میدهد. علاوه بر آب ، کلاژن و پروتئوگلیکان هم دارد.
قسمت خمیری شکل پیراشکی که دورتادور شکلات را فراگرفته است Annulus Fibrosus نام داشته و بیشتر از فیبرهای کلاژن تشکیل شده است و به صورت لایه و حلقه دورتادور هسته را فراگرفته است.
زمانی که به جلو و عقب خم می‌شویم و یا حرکات چرخشی انجام می دهیم به واسطه آرایش و نحوه قرارگیری خاص ، این لایه ها با زاویه ی خاص ۶۰ درجه نسبت به هم با فشار ها مقابله شده و از هسته محافظت میشود و مانع بیرون زدگی هسته میشود.
در واقع دیسک های بین مهره ای براساس نوع ساختار ، مواد تشکیل دهنده فیبرها ، خاصیت ویسکوالاستیک و عوامل بسیار زیاد دیگری جاذب شوک و فشارهای وارده به ستون فقرات هستند و از آسیب به ستون فقرات جلوگیری میکنند.
دردها ، اختلالات و بیماری های شایع ستون فقرات
در بخش اختلالات ، جراحی ها و دردهای شایع پشت و ستون فقرات توضیحات مفصلی در این رابطه داده شده است.